نقل و انتقال سهام در شرکت
نقل و انتقال سهام در شرکت:
سهام جمع سهم است به معنای برگ رسید و به مبلغی از سرمایه یک کارخانه یا شرکت گفته می شود. سهم به معنای بهره، نصیب و حظ آمده است. سهام به معنای حصه مشارکت در هر نوع مشارکت و دارایی مشترک گفته می شود و همچنین به معنی حصه شریک در مال مشترک و سندی است که حکایت از مالکیت حصه معین در شرکت تجاری به نام شرکت سهامی کند و صاحب سهم از تمام مزایای مقرر در اساسنامه شرکت استفاده می کند.
چون در شرکتهای سهامی، سرمایهی شرکت وثیقهی طلبِ طلبکاران است و شخصیت شرکا در آن اهمیت ندارد بنابراین نقل و انتقال سهم در آن آزادانه است یعنی شریک می‌تواند در مواقع لزوم، با انتقال سهم اش از شرکت خارج شود. درخصوص مقررات انتقال سهام، بین شرکتهای سهامی عام و خاص تفاوت وجود دارد.
چگونگی انتقال سهام:
برای نقل و انتقال سهام نیازی به تنظیم سند رسمی نیست ولی در مقررات قانونی تشریفاتی برای انتقال سهام با نام قرار داده شده است چنانچه این تشرفات در هنگام انتقال سهام رعایت نشود این انتقال از نظر شرکت و اشخاص ثالث اعتباری ندارد و نکته مهم اینکه خرید و فروش سهام شرکت سهامی در بورس اوراق بهادار توسط کارگزاران بورس انجام می‌شود و هر شخص چه حقیقی و چه حقوقی می‌تواند خریدار سهم شرکت سهامی باشد.
انتقال سهام بانام:
انتقال سهام بانام باید در دفتر ثبتِ سهام شرکت به ثبت برسد و انتقالدهنده یا وکیل یا نمایندهی قانونی او باید این انتقال را در دفتر مزبور امضا کند. در موردی که تمام مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقالگیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقالگیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. بنابراین انتقالگیرنده مسئول پرداخت بقیه مبلغ اسمی سهام خواهد بود و انتقالدهنده مسئولیتی ندارد. هرگونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق انجام گیرد از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است. (ماده ۴۰ ل.ق)
انتقال سهام بینام:
سهام بینام بهصورت سند در وجه حامل تنظیم می‌شود و مالک اینگونه سهام شخصی است که آن را در اختیار دارد. نقل و انتقال سهام بینام با قبض و اقباض انجام می‌شود و نیاز به انجام تشریفات بهخصوصی ندارد. (ماده۳۹ ل.ق) برابر ماده۳۰ ل.ق نقل و انتقال گواهینامه موقت سهم نیز پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمی سهم، با قبض و اقباض انجام میگیرد.
نقل و انتقال سهام با سلب سمت:
اگر یکی از مدیران تصمیم بگیرد قبل از تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان دوره مالی تمامی سهام خود را به دیگری واگذار کنند این امر اتفاق می‌افتد و در این وضع باید سمت از او سلب گردد و از مدیریت استعفا دهد .طبق ماده ۱۱۲ و ۱۱۳ ل.ق جانشین او از سمت هیات مدیره یا مجمع عمومی عادی انتخاب می‌شود.
انتقال سهام به شرکت:
برابر ماده۱۹۸ ل.ق خرید سهام یک شرکت توسط همان شرکت ممنوع است. تفاوتی نمیکند که این انتقال مستقیماً توسط شرکت صورت گیرد یا از طریق شخص ثالث و به حساب شرکت.
البته باید دانست که خرید سهام شرکت مادر بوسیله شرکتهای وابسته که شخصیت حقوقی مستقلی دارند صحیح است. از سوی دیگر خرید سهام توسط شرکت برای استهلاک سهام بدون اشکال است چراکه در استهلاک سهام سرمایه تغییری نمیکند بلکه ارزش سهام مستهلک شده از اندوختههای اختیاری یا سود قابل تقسیم پرداخت می‌شود.
اجاره سهام شرکت:
درخصوص امکان اجاره دادن سهام شرکت، اکثریت قضات دادگاههای حقوقی۲ تهران در تاریخ ۱۶/۷/۱۳۶۶ چنین اظهارنظر کردند: نظر به اینکه حق صاحب سهم در شرکت، حق دینی است نه عینی و حقوق دینی قابل واگذاری نیستند. از سوی دیگر شرایط اساسی صحت معامله و ارکان عقد اجاره با توجه به ماده ۱۹۰ قانون مدنی و نیز بنا به تعریف قانونی اجاره از حیث مشخص بودن موضوع معامله و امکان استیفای منفعت و قدرت بر تسلیم در اجاره سهام، مصداق ندارد علیهذا سهمالشرکه قابل اجاره دادن نیست.بنابراین با توجه به نظر فوقالذکر نمیتوان اجاره سهام شرکت را صحیح دانست.
مدارک مورد نیاز برای نقل و انتقال سهام شرکت:
۱٫اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی تمامی سهامداران اعم از جدید و اسبق
۲٫کپی آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی
۳٫تصویر آگهی آخرین تغییرات شرکت (در صورت وجود)